طبقه طبقه فاصله با فرهنگ آپارتمان نشینی
نویسنده : شهرکی
موبایل به دست با سر و صدا از پله ها حرکت می کند و صدایش را بالا می برد، گویا با فردی که پشت خط است بحث می کند و هنگامی که همسایه اش در آپارتمان را باز می کند و به او تذکر می دهد که آرام تر صحبت کند با عصبانیت می گوید: در خانه خودمان هم آرامش نداریم! و بی توجه به صحبت های همسایه میانسال خود به سمت آپارتمانش می رود. آپارتمان نشینی یکی از شیوه های متداول زندگی شهر نشینی است و گسترش مجتمع های مسکونی، ساخت خانه هایی با چند واحد آپارتمان در گوشه و کنار شهرهای استان دیده می شود. در گذشته که مردم در خانه های حیاط دارد زندگی می کردند حریم خصوصی هر فرد مشخص بود و جمله «چهار دیواری اختیاری» معنای خودش را داشت اما امروزه که زندگی ها آپارتمان نشینی شده است بسیاری از خانواده ها در کنار هم در یک مجتمع یا بلوک زندگی می کنند.
فرهنگ آپارتمان نشینی کم رنگ است
یکی از شهروندان زاهدانی که به گفته خودش در گذشته در آپارتمان زندگی می کرد به خبرنگار ما می گوید: چند سالی است که خانه ویلایی خریدم، زیرا از سکونت در آپارتمان به ستوه آمدم. چون برخی از همسایگان فرهنگ آپارتمان نشینی را رعایت نمی کردند. در طبقه اول زندگی می کردم، به همین دلیل رفت و آمد همسایگان بیشتر بود. عده ای با سر و صدا از پله ها عبور می کردند. یکی از همسایگان هم عادت داشت هنگامی که بیرون می رفت برای آگاه کردن خانواده اش چندین بار در پارکینگ بوق می زد که این اقدام سبب پژواک زیاد صدا در بلوک می شد و اگر چه بارها به او تذکر دادم اما فایده ای نداشت! «عباس. ش» می افزاید: در مجتمع شش واحدی زندگی می کردم که برخی همسایه ها هم نظافت پله ها را رعایت نمی کردند و زباله های خود را در حالی که شیرابه آن در حال چکه کردن بود در پله ها حمل می کردند و همین موضوع سبب ایجاد بوی بد در پله ها می شد بنابراین تصمیم به خرید خانه ویلایی گرفتم تا دیگر در آپارتمان زندگی نکنم. یکی دیگر از شهروندان می گوید: پیش از این در یک آپارتمان سه واحدی زندگی می کردم که یکی از همسایگان به دلیل اعتیاد، مواد مخدر مصرف می کرد و بوی آن ما را آزار می داد و متاسفانه صاحب خانه هم به آن ها تذکر نمی داد. همسایگان ما در تمیز کردن پله ها و حیاط مشترک سهمی نداشتند و نظافت را رعایت نمی کردند. سر و صدای زیاد آن ها و دویدن کودک واحد طبقه بالایی در داخل خانه آرامش ما را بر هم می زد و همین سبب شد از آن منزل نقل مکان کنیم. «محمود. ک» ادامه می دهد: اکنون در یک مجتمع زندگی می کنم که مدیر ساختمان دارد و افراد مسئولی آن را اداره می کنند. در قبال دریافت شارژ ساختمان خدماتی ارائه می دهد و همسایگان هم تا حد زیادی فرهنگ آپارتمان نشینی را رعایت می کنند.
ساختمان های دارای واحدهای متعدد مکان عمومی محسوب می شود
کارشناس ارشد حقوق خصوصی در این باره به خبرنگار ما می گوید: با توجه به این که ساختمان ها دارای واحدهای متعددی است و از مکان های عمومی محسوب می شود سر و صدای نامتعارف در این قسمت ها می تواند سبب آزار همه ساکنان می شود.«حوریه معلم بندانی» ادامه می دهد: در صورت اجتماع شرایط متشکله جرم، می تواند برابر قانون مجازات اسلامی موضوع جرم بر ضد آرامش افراد تلقی شود و مدیر ساختمان به نمایندگی از مالکان آپارتمان ها می تواند از فرد مورد نظر در دادسرای عمومی شکایت کند.
وی اظهار می کند: در صورتی که عناصر متشکله جرم کامل نبود می توان همانند ضمانت اجرای ایجاد سر و صدا در قسمت های اختصاصی، با استناد به اصل 40 قانون اساسی ماده 132 قانون مدنی ماده یک قانون مدنی و ماده 160 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی علیه مزاحم دادخواست حقوقی داد.
آپارتمان نشینی؛ ضعف های فرهنگی و راهکارها
یک کارشناس ارشد جامعه شناسی هم به خبرنگار ما می گوید: رشد جمعیت شهری و گذر زمان در چند دهه گذشته، سبب تغییرهای بنیادی در نحوه و شکل زندگی مردم شد که برخی از این تغییرها به دلیل اجبار و نیاز در جامعه به وجود آمد. ساخت آپارتمان ها نمونه ای از این تغییرهاست، مدلی که زندگی در آن خلاف زندگی در خانه های حیاط دار و بزرگ تابع قواعد و قانون خاص خود است.«جواد مداحی» می افزاید: فرهنگ همسایه داری یا آپارتمان نشینی همان هنجارها و ارزش ها یا امور مادی است که برای همسایه معقول و ارزشمند است و افکار و رفتار آن ها را شکل یا تحت تأثیر قرار می دهد. این هنجارها در ارتباط با برخورد همسایگان است که البته گاهی ممکن است هنجارها و ارزش های افراد معقول و مطابق با شرع نباشد. وی تصریح می کند: در زندگی آپارتمانی ایران، فرهنگ خاصی حاکم است که تا حدودی از شرع و قانون نشأت گرفته است اما برخی افراد آن را زیر پا می گذارند و سبب می شوند حقوق دیگران ضایع شود. رفت و آمدها و مهمانی های شبانه نباید زمانی باشد که دیگران مشغول استراحت هستند. بلند صحبت کردن در راه پله ها، بلند کردن صدای تلویزیون، نظافت ساختمان و بازی بچه ها در طبقه بالاتر عواملی است که سبب آزار همسایه می شود.وی خاطرنشان می کند: اگرچه در آموزه های اسلام درباره همسایه داری تاکید شده است، اما گاهی این موارد رعایت نمی شود که دلیل آن بی اطلاعی از عواقب رعایت نکردن حقوق و ناآگاهی از حقوق همسایه است. به علاوه رعایت این حقوق در جامعه ضمانت کافی ندارد. ترجیح دادن نفع آنی هم می تواند سبب تضییع حقوق شود. وی می گوید: آگاه کردن افراد به حقوق همسایگان، استفاده از شیوه های درست ساختمان سازی و توجه به آسایش افراد، نصب کنتورهای جداگانه برای همسایگان و نوبت گذاشتن در پاکیزگی محیط، تعیین مدیر ساختمان، برگزاری جلسات ماهانه یا هفتگی برای همسایگان می تواند در ارتقای فرهنگ آپارتمان نشینی موثر باشد.وی ادامه می دهد: برخورد قانونی با فرد متخلف در مرحله اول با تذکر و امر به معروف و در مراحل بالاتر اطلاع دادن به پلیس نیز موثر است. بهترین کار، آگاه کردن افراد و تبلیغ در این زمینه است که می تواند توسط آموزش و پرورش و مربیان و روحانیان و رسانه ها انجام شود. نصب قوانین و مقررات مربوط به زندگی آپارتمان نشینی در هر آپارتمان در مکانی که در معرض دید ساکنان است نیز می تواند برای این کار مفید باشد.