شهرکی- «جنس را با پیمانه کامل و وزن درست تحویل دهید» این عبارت، ترجمه قسمتی از آیه 35 سوره اسرا است که در آن تأکید شده است هر چه را به پیمانه یا وزن می سنجند تمام بپردازید و همه چیز را با ترازوی درست و عادلانه بسنجید که این کاری بهتر و عاقبتش نیکوتر است. اگر چه در آیاتی از قرآن کم فروشی و کم فروشان مذمت شده است، اما این روزها زیاد فروشی یا فروش اجباری هم به وفور دیده می شود.
فروش اجناس به جای باقیمانده پول
یکی از شهروندان زاهدانی می گوید: برخی فروشندگان عادت کرده اند که جنس هایی را در قبال باقی مانده پول به مشتری بفروشند. «صادقی» می افزاید: برای خرید به سوپر مارکت رفتم و به میزان 14 هزارو700 تومان خرید کردم پس از آن فروشنده 15 هزار تومان درخواست کرد و در قبال 300 تومان باقی مانده به من سه آدامس داد. وی ادامه می دهد: این در حالی است که معمولا پول خرد هم دارند اما با این بهانه اجناس دیگر خود را هم می فروشند. در سوپرمارکت ها معمولا آدامس، شکلات، بادکنک و ... به جای پول خرد به مردم داده می شود.
چسب زخم پول خرد داروخانه ها!
یکی دیگر از شهروندان بیان می کند: این معضل را در داروخانه ها بسیار مشاهده کردم. برخی ها پس از خرید دارو یا لوازم بهداشتی به جای دریافت باقی مانده پول، چسب زخم، قرص سرماخوردگی، استامینوفن و ... می دهند در حالی که من اگر چسب زخم یا داروی دیگری نیاز داشتم حتماً می خریدم. «میر» می افزاید: یکی دوبار هم که برای این موضوع شکایت کردم متصدی صندوق داروخانه برخورد نامناسبی داشت و مرا به خاطر دریافت باقی مانده پول هر چند ناچیز سرزنش کرد. به گفته وی، در واقع صندوق برخی داروخانه ها خود یک باجه فروش اجباری دارو و چسب زخم است. وی می گوید: معمولا فروشندگان تخفیف 200 تا 300 تومانی نمی دهند مثلاً اگر خریدمان 2 هزارو 750 تومان شود به اندازه 3هزار تومان آن را رند می کنند، اما حاضر نیستند به خریدار 250 تومان تخفیف دهند و 2 هزار و 500 تومان دریافت کنند!
فروش اجباری کالا بیش از نیاز خریدار
«راحتی» یکی دیگر از شهروندان هم به خبرنگار ما می گوید: بسیاری از فروشندگان عادت کرده اند به جای باقیمانده پول خریدار به او جنس یا کالایی اضافه بر نیاز بفروشند. وی ادامه می دهد: به یک لبنیاتی برای خرید یک کیلوگرم شیر با قیمت هر کیلو هزار و 800 تومان مراجعه کردم که فروشنده به میزان 2 هزارتومان شیر تحویل داد و وقتی با اعتراض من رو به رو شد گفت «یعنی 200 تومان برای شما زیاد است؟» وی می افزاید: اغلب فروشندگان به بهانه نداشتن پول خرد به خریدار جنس بیشتر می فروشند در حالی که اغلب افراد کارت بانکی دارند و می توانند به همان اندازه ای که خرید می کنند پرداخت کنند اما برخی فروشندگان با همین بهانه جنس خود را می فروشند و پول بیشتری دریافت می کنند.
«اسماعیل زایی» یکی دیگر از شهروندان می گوید: در خرید نان از نانوایی بارها با این معضل روبه رو شده ام وقتی نان می خرم فروشنده به جای باقی مانده پول به من تکه ای نان می دهد و اغلب مشتریان نانوایی به جای پول باقی مانده، نان دریافت می کنند. وی می افزاید: پیش از این بسیاری از نانوایی ها دستگاه کارتخوان نداشتند و مردم مجبور بودند با خود پول خرد ببرند یا نان اضافی خرید کنند در حالی که فروشندگان باید باقیمانده پول مردم را به آن ها بدهند پول خرد ممکن است 200، 300 یا 500 تومان باشد و معمولا مشتریان به آن نیاز ندارند اما باید در معامله ای که انجام می شود پول خرد مشتری به او برگشت داده شود. به گفته وی، باتوجه به این که اغلب مردم کارت بانکی دارند باید فروشگاه ها و اصناف هم امکان خرید با کارت بانکی را برای مردم فراهم کنند.«دهمیری» از شهروندان دیگر عنوان می کند: به شیرینی فروشی رفتم و یک کیلوگرم شیرینی سفارش دادم که فروشنده برایم 8 هزار تومان شیرینی کشید. زمانی که من اعتراض کردم که به اندازه ای که خواستم شیرینی بدهید پای حرفم ایستادم و تا زمانی که شیرینی را به اندازه یک کیلوگرم کم نکرد، خرید نکردم. به گفته وی، متاسفانه بیشتر مردم به این نوع فروش بیش از نیاز عادت کرده اند و به راحتی در مقابل خواسته فروشنده پول پرداخت می کنند در حالی که اگر اعتراض کنند فروشندگان هم این کار را انجام نمی دهند. وی ادامه می دهد: چندی پیش سیلندر گاز خریدم که نرخ مصوب آن 6 هزار و 200 تومان بود و فروشنده به بهانه نداشتن پول خرد 6 هزارو 500 تومان دریافت کرد!
فروش اجباری کالا تخلف است
سرپرست اداره کل تعزیرات حکومتی در این باره به خبرنگار ما می گوید: یکی از چالش های متصدیان واحدهای صنفی کمبود پول خرد و به سختی تهیه شدن آن است که اغلب سبب فروش اجباری، کالا می شود. البته اعتراض نکردن اکثر شهروندان به فروش اجباری موجب ایجاد عرف نادرست شده است درحالی که برابر ماده ۶۴ قانون نظام صنفی در صورت فروش اجباری کالا، فروشنده ملزم به پس گرفتن کالاست و معادل پنج برابر قیمت فروش کالای تحمیلی جریمه نقدی خواهد شد. فروش اجباری کالا تخلف و برای متخلف نیز در قانون جریمه تعیین شده است، همچنین وظیفه تهیه پول خرد با واحد صنفی است .«محمدحسین اشرفی» می افزاید: تعزیرات حکومتی مرجع رسیدگی به پرونده هاست و وظیفه اصلی نظارت، بازرسی و تشکیل پرونده در تخلفات صنفی از جمله فروش اجباری کالا با سازمان صنعت، معدن و تجارت، اتاق اصناف و اتحادیه ها است. در گشت های مشترک و شعب سیار علاوه بر تذکر، با افرادی که تخلفشان استمرار دارد برخوردهای قانونی می شود و مردم هم می توانند با ارسال گزارش به سامانه ۵۰۰۰۵۱۵۰۱۰ این تخلفات را گزارش کنند تا به آن رسیدگی شود.وی تصریح می کند: مخالفت با این گونه خریدها و نپذیرفتن کالا اگر استمرار داشته باشد این عرف اشتباه را برهم می زند. البته واحدهای صنفی هم به دلیل کمبود پول خرد می توانند برای تهیه دستگاه های کارت خوان اقدام کنند که بسیاری از مشکلات مربوط به خرید و فروش کالا با این روش رفع می شود و دیگر جای توجیه برای فروشندگان باقی نمی گذارد. به گفته وی، اصناف و بازاریان استان باید به این موارد توجه کافی داشته باشند تا موجب نارضایتی خریدار یا مدیون حق الناس نشوند.