گزارش و عکس، ارباب افضلی- آجیل از آن دسته مواد غذایی است که بسیاری آن را به شکل باز یا به اصطلاح«فلهای» خریداری می کنند در حالی که می توان آن را به شکل بستهبندی شده و دارای پروانه بهداشتی تهیه کرد. با این وجود اغلب مردم ترجیح میدهند خرید خود را به شکل فلهای انجام دهند و برای این کارشان هم دلایل متعددی دارند از جمله اینکه قیمت آجیل باز مناسب تر از انواع بستهبندیشده است و می توان آن را به حداقل میزان دلخواه نیز خریداری کرد. از طرفی می توان آن را قبل از خرید امتحان کرد و هزینه اضافی برای بستهبندی آن پرداخت نکرد. البته اهمیت این مورد زمانی نمود بیشتری پیدا می کند که خرید آجیل فله ای با هدف قیمت مناسب از سراغ دست فروشان انجام شود. غافل از این که هیچ ارزانی بی دلیل نیست!
رئیس مرکز بهداشت زاهدان در این باره به خبرنگار ما می گوید: شرایط نگهداری، نحوه تهیه و فرآوری، میزان و نوع رنگ بهکار رفته و بسیاری از عوامل دیگر در سلامت آجیل نقش تعیینکنندهای دارد. تهیه آجیل بستهبندی شده و دارای پروانه بهداشتی به این معنی است که خریدار میتواند از این جوانب، آسودهخاطر باشد.دکتر «هادی نظری» ادامه می دهد: با توجه به این که عرضه آجیل فله بیشتر مورد پسند مردم است باید سعی شود تا حد امکان آجیل عید از فروشگاه های معتبر که اجناسی با کیفیت مرغوب و تازه عرضه میکنند، تهیه و حتما از خرید گذری یا خرید از دست فروشان خودداری شود.وی عنوان می کند: هنگام خرید آجیل باید به تازگی آن توجه کرد. آجیل تازه نباید هیچگونه بوی نامطبوعی مانند بوی نم، بوی ماندگی، بوی تند و بوی ترشیدگی داشته باشد. ظاهر آجیل نیز بسیار مهم است. وجود حفره یا کپک زدگی از نشانه های کهنگی آن است. اگر در میان آجیل، بقایای حشرات مرده یا زنده مشاهده شد آجیل کهنه و فاسد است.
وی تصریح می کند: براساس دستورالعمل های بهداشتی، به کار بردن هر نوع رنگ، حتی رنگ های مجاز خوراکی، در تولید آجیل ممنوع است. در حالی که در تولید و تهیه آجیل های بسته بندی شده و دارای پروانه بهداشتی، از رنگی استفاده نمیشود و در صورت لزوم هم از رنگ های طبیعی مانند زعفران و زردچوبه استفاده میکنند.
از لب خندانها پرهیز کنید
وی درباره خرید پسته عنوان می کند: از خرید پستههایی که پوست بسیار زرد و براق یا مغز قرمز رنگ دارد، باید خودداری کرد. دور تخمه های پررنگ را هم باید خط کشید چرا که این رنگ، مصنوعی است. رنگ هایی که برای رنگ کردن تخمه ، بادام و غیره استفاده می شود، عمدتاً غیرمجاز است و گاهی حساسیت های شدیدی را در مصرف کننده ایجاد می کند.وی ادامه می دهد: همچنین از خرید پسته های باز یا به اصطلاح خندان باید پرهیز شود چرا که برای خندان کردن این پسته ها آن ها را در ظرف های آب گرم میریزند تا باد کنند، بعد در آب سرد میریزند تا پوست شان به اصطلاح بترکد. این اختلاف دمای ناگهانی، یا به اصطلاح شوک حرارتی، بر کیفیت پسته تاثیر منفی میگذارد و علاوه برآن موجب نمکشیدن پسته میشود که این پسته ها زودتر فاسد میشود.وی خاطر نشان میکند: هنگام خرید تخمه باید دقت کرد که پوسته آن باز نشده باشد زیرا مغز تخمه وقتی در مجاورت هوا قرار میگیرد، علاوه بر طعم، کیفیت خود را نیز از دست میدهد و زودتر از انواع آجیل دربسته فاسد میشود. دکتر نظری با اشاره به مضرات نمک عنوان می کند:اگر آجیل کمتر شور و بو داده شده باشد، بهتر است. همچنین شرایط نگهداری از آجیل اهمیت زیادی دارد. نگهداری طولانی آجیل، تغییرات شیمیایی را در پی دارد و سبب ایجاد بوی کهنگی با طعم نامطلوب می شود. به همین دلیل توصیه می شود از خرید آجیل عرضه شده در خیابان که توسط دست فروشان فروخته می شود خودداری شود. دلیل قیمت پایین آجیل های دستفروشان هم معمولاً کهنگی و قدیمی بودن آن است. بنابراین باید دقت داشت که برخی دستفروشان محصولات کهنه یا آفت زده را مجدد بو می دهند یا با آجیل سالم مخلوط می کنند.وی ادامه می دهد: در صورتی که روی آجیل هایی مانند پسته و فندق، سوراخ هایی مشاهده شد باید از مصرف این گونه تنقلات خودداری کرد چرا که علامت آفت زدگی است و احتمال وجود حشراتی کرم مانند در آن بسیار زیاد است. نگهداری آجیل و خشکبار در مکان های مرطوب، موجب کپک زدگی و قارچ زدگی آن می شود که هم سبب تغییر شکل ظاهری، بو و طعم نامطبوع می شود و هم در اثر ترشح بعضی از سموم، عوارض مختلفی در مصرف کننده ایجاد میکند.وی خاطر نشان می کند: آفلاتوکسین یکی از سموم ترشح شده از نوعی کپک است که در هنگام برداشت، فرآوری یا حمل و نقل نامناسب، در پسته یا فندق به وجود می آید که باید تولیدکنندگان و مصرف کنندگان به این موضوع توجه کنند.
عوارض مصرف بیش از حد آجیل
یک کارشناس تغذیه هم درباره مصرف آجیل در ایام نوروز می گوید: هر کدام از انواع آجیل ها دارای خواص بسیاری است از جمله این که آجیل دارای چربی های اشباع شده گیاهی است که کلسترول خون را پایین می آورد و از بروز حملات قلبی جلوگیری می کند. «محمد غنایی» ادامه می دهد: با وجود خواص بسیاری که انواع آجیل ها دارد، مصرف بی رویه آجیل در کنار مصرف شیرینی و شکلات، سبب بروز مشکلات گوارشی مثل دردهای شکمی، تهوع و استفراغ در کودکان میشود. ضمن این که مانع مصرف وعده های اصلی غذا میشود و به این ترتیب تداوم این وضعیت به مدت دو هفته طی تعطیلات نوروزی، ممکن است به بروز مشکلات جدی در تغذیه کودکان منجر شود.