حتما شما هم با انواع مختلفی از مصدومیت ها و جراحت ها مواجه شده اید؛ آیا توانسته اید از خونریزی ناشی از آن جلوگیری کنید؟ اگر دچار زخم شدید یا یکی از اطرافیانتان مجروح شود، می توانید آن را کنترل کنید؟
اگر شدت خونریزی به حدی باشد که فرصت اعلام به اورژانس ونیروهای امدادی وجود نداشته باشد یا در مکانی دور از این امکانات باشید، چه کسی جز شما می تواند به شخص مجروح کمک کند؟ اگر یکی از نزدیکانتان مجروح شد و به دلیل نبودن یا دیر رسیدن امدادگران، خون زیادی از او رفت و منجر به مرگ او شد، آیا خود را به خاطر اینکه نتوانسته اید کمکی به او بکنید، سرزنش نمی کنید؟ پس هر چه زودتر کمک های اولیه را یاد بگیریم.در این بخش با انواع خونریزی، علل خونریزی، آثار خونریزی در بدن و علایم و نشانه های خونریزی آشنا می شوید ودر نهایت کمک های اولیه در زمینه خونریزی ها را یاد می گیرید.
تعریف:خونریزی یعنی خارج شدن خون از عروق خونی که در نتیجه جراحت و بریدگی اتفاق می افتد.
آثار خونریزی در بدن
آثار کلی از دست رفتن خون عبارتند از: از دست رفتن گلبول های قرمز و کاهش اکسیژن رسانی به بافت ها، کاهش حجم خون و سپس کاهش فشار خون، افزایش سرعت پمپاژ قلب برای جبران فشار خون کاهش یافته، کاهش قدرت ضربان قلب. خونریزی های خفیف و آرام معمولاً بی خطر است و علایم عمومی ایجاد نمی کند، اما عدم رسیدگی فوری به خونریزی های متوسط( که فرد تا حدود یک لیتر خون از دست می دهد) منجر به بروز حالت شوک می شود،در خونریزی های شدید، امکان فوت فرد در عرض چند دقیقه نیز وجود دارد.
دستگاه گردش خون: از مهم ترین سیستم های بدن است که از سه جزء اصلی قلب، رگ ها و خون تشکیل شده است. وظیفه این دستگاه انتقال مواد غذایی واکسیژن به سلول های بدن وهمچنین انتقال مواد دفعی و دی اکسید کربن سلول ها به اندام های دفعی است.
علایم ونشانه های خونریزی
به صورت واکنشی و برای جبران خون از دست رفته، خون کمتری به قسمت های کم اهمیت تر مثل پوست می رسد و به همین دلیل رنگ پریدگی پوست و مخاط ها جزو علایم شایع خونریزی است.در مراحل اولیه و یا خونریزی های خفیف به جز رنگ پریدگی های مختصر پوست و افزایش تعداد ضربان قلب علایمی دیده نمی شود ولی با افزایش شدت خونریزی علایم تشنگی، ضعف، بی حالی،بی قراری و پرخاشگری،تند شدن ضربان قلب و ضعیف شدن نبض های محیطی،عرق سرد روی پیشانی،تنفس سریع و سطحی،تهوع و استفراغ،افت فشار خون، خواب آلودگی،احساس سبکی سر، سرگیجه و سردی پوست،احساس سرما، وجود علایم خاص خونریزی در ارتباط با بعضی از خونریزی های جمجمه، درون قفسه سینه یا شکم و…، در موارد خونریزی خارجی ظاهر می شود.
به دلیل کاهش رسیدن خون اکسیژن دار به مغز، فرد دچار خواب آلودگی، گیجی، سیاه رفتن چشم ها و یا اضطراب و بی قراری می شود.
انواع خونریزی
با توجه به نوع عروق آسیب دیده، خونریزی ها به سه دسته تقسیم می شود:
1) خونریزی سرخرگی: این نوع خونریزی به دلیل سرعت زیاد جریان خون به صورت جهنده و با فشار زیاد است، رنگ خون به دلیل محتوای اکسیژن بالا قرمز روشن است. این نوع خونریزی به آسانی مهار نمی شود، درموارد قطع عضو به دلیل ضربه ممکن است سرخرگ به طور کامل و شدید منقبض و خونریزی قطع شود.
2 ) خونریزی سیاه رگی: سیاهرگ ها شامل خون تیره بوده و جریان خون در آن آرام است و در نتیجه این نوع خونریزی بدون جهت و فشار است و آسان تر از خونریزی سرخرگی مهار می شود، یک خطر جدی خونریزی سیاهرگی، ورود هوا (مکش هوا ) به درون خون و بروز مرگ ناگهانی است. این موضوع خصوصا در مورد خونریزی از سیاهرگ های بزرگ گردنی صادق است. گر چه خون از درون سیاهرگ های آسیب دیده بدون جهش خارج می شود و می توان با فشار ملایم آن را مهار کرد، ولی در موارد آسیب دیدگی سیاهرگ های بزرگ امکان وقوع خونریزی شدید و غیر قابل مهار وجود دارد.
3) خونریزی مویرگی: خون موجود در مویرگ ها مخلوطی از خون سرخرگی و سیاهرگی است. خون معمولا از زخم نشت می کند و مقدار خون از دست رفته نیز کم است. معمولا فشار روی زخم برای مهار خونریزی کفایت می کند و در بسیاری مواقع حتی بدون درمان، روی زخم خودبه خود لخته می بندد و خونریزی مهار می شود. در این نوع خونریزی خطر عفونی شدن زخم بیشتر از خطر از دست رفتن خون مطرح است.
باتوجه به کانون خونریزی، خونریزی ها به دو دسته تقسیم می شود:
1) خونریزی داخلی:در خونریزی داخلی،خون از درون عروق خارج می شود، ولی داخل بدن باقی می ماند.یعنی خون به درون حفرات بدن مثل شکم، قفسه سینه، جمجمه و … می ریزد. این نوع خونریزی را با چشم نمی توان دید و تشخیص آن مشکل است.
2) خونریزی خارجی: در خونریزی خارجی، خون از بدن خارج می شود و بیرون می ریزد و غالبا در نتیجه بریدگی، جراحت جنگی و شکستگی های باز استخوان ها ایجاد می شود.
علل خونریزی ها
از علل خونریزی خارجی می توان به آسیب های ناشی از تصادفات، ضربه ها، بریدگی با آلات برنده و صدمات جنگی در اثر گلوله و ترکش و… اشاره کرد.
از علل خونریزی داخلی می توان به آسیب دیدگی در اثر تصادفات، ضربه ها، وارد شدن گلوله به درون احشاء ، برخی بیماری های خاص مثل خونریزی گوارشی و اختلالات انعقادی اکتسابی و ارثی اشاره کرد.
اهداف و برنامه های کلی در خونریزی ها
شناسایی وضعیت مصدوم و شدت از دست رفتن خون، مهار خونریزی، تمیز نگه داشتن زخم و پوشاندن آن با گاز استریل در راستای به حداقل رساندن خونریزی و ممانعت از بروز عفونت، انتقال به موقع مصدوم به بیمارستان.
کمک های اولیه در خونریزی ها
ــ در ارائه کمک های اولیه سرعت عمل به خرج دهید اما خونسردی خود را حفظ کنید، تاخیرممکن است به قیمت از دست رفتن جان مصدوم تمام شود.
- علایم حیاتی را کنترل کنید.
ــ مصدوم را به پشت بخوابانید و پاها را در وضعیت زانوخمیده بالا ببرید.
ـ خونریزی را کنترل کنید و مصدوم را گرم نگه دارید.
ــ مصدوم را در وضعیت استراحت قرار دهید و اندام زخمی را بی حرکت کنید
ــ لباس مصدوم را شل کنید.
ــ در صورت بروز شوک، پاهای مصدوم را بالا نگه دارید اما در صورت خونریزی سر و گردن نباید سر را نسبت به بقیه بدن پایین تر نگه داشت چون سبب خونریزی بیشتر می شود.
ــ در صورتی که خون لخته شده باشد، از کندن و تمیز کردن آن خودداری کنید زیرا این کار سبب خونریزی مجدد می شود.
ــ هرگز اشیایی مانند چاقو، تکه های شیشه و… را از زخم خارج نکنید زیرا امکان تشدید آسیب و خونریزی بیشتر وجود دارد. در این شرایط، از یک دستمال یا باند حلقه شده به نام تــامپون استفاده کنید. توجه داشته باشید که تامپون باید اطراف جسم را بپوشاند به طوری که وقتی خواستید روی آن باندپیچی کنید، به جسم فشار وارد نشود.
ــ مصدوم را به مرکز درمانی منتقل کنید.
روش های مهار خونریزی را در «شماره بعدی» بخوانید
ارسال دیدگاه
ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
جهانتیغی - فرمانده مرزبانی سیستان و بلوچستان از ارتقای امنیت مرزهای جنوب شرق کشور و ناکامی قاچاقچیان و متجاوزان مرزی در انتقال بیش از 48 تن و 211 کیلوگرم انواع مواد مخدر از ابتدای امسال خبر داد.
