ذوالفقاری- «سیستان و بلوچستان مقصد گردشگری ایرانیان» این جمله ای است که از سال گذشته و پررنگ تر از آن امسال از طریق رسانه ها و مسئولان مختلف شنیده ایم، عنوانی که به واسطه و کمک آن به همت خیلی ها از رسانه ها گرفته تا مردم محلی سعی می شود سیستان و بلوچستان که یکی از بخش های قدیمی و تاریخی ایران و دارای دیدنی ها و اماکن طبیعی و تاریخی بسیاری است اما کمتر مورد توجه قرار گرفته به همه ایرانیان معرفی شود، در این راستا برنامه هایی توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اجرا شده است یا تا پایان سال برگزار می شود برنامه هایی که قرار است دائمی شود و جذب گردشگران و در نهایت توسعه استان را به همراه داشته باشد و به موجب آن جلوه های زیبا و دیدنی سیستان و بلوچستان از دریای عمان تا دریاچه هامون که در فصول مختلف تنوع دل انگیزی را به همراه دارد به همه هموطنان معرفی شود و ایرانیان بتوانند قلعه های خاکی اما مستحکم، طبیعت سبز با قامت سر به فلک کشیده درختان خرما و تماشای بام سیستان و بلوچستان از بلندای تفتان را از نزدیک نظاره گر باشند. 

هامین؛ جشن خرما چینی

در این راستا جشنواره های پدیده های تک مکانی و تک زمانی از جمله انگور یاقوتی سیستان، برداشت گندم، هامین، میوه های گرمسیری، انار سنگان و ورزش های آبی با محوریت موج سواری و چندین برنامه دیگر در دستور کار اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار گرفت که جشنواره هامین برای 24 مرداد ماه برنامه ریزی شده بود و روز گذشته طبق برنامه در روستای ناهوک سراوان برگزار شد. جشن خرماچینی هامین که از سال گذشته در استان آغاز شد در راستای حفظ فرهنگ هامین در شهرستان خرما خیز سراوان برگزار می‌شود. 

  هامین در زبان بلوچی به فصل برداشت خرما گفته می شود. در این فصل نخل کاران پس از گذشت مراحل رشد خرما طی یک سال به انتظار ثمره شیرین تلاش خویش می نشینند و آن را جشن می گیرند که به گفته متولیان این برنامه هدف از برگزاری جشنواره هامین، توسعه سراوان از لحاظ فرهنگی و اقتصادی است، چراکه این شهرستان دارای جاذبه های بالایی در حوزه های مختلف به ویژه کشاورزی و نخل کاری بوده که با روان مردم این منطقه عجین شده است. در این راستا می طلبد معرفی و مهیا کردن شرایط مناسب برای شناساندن سراوان و دیگر نقاط استان از روش های مختلف به کشور یکی از اولویت های مسئولان و مردم باشد و خود را ملزم به ابداع و نوآوری در مناسبت ها و آیین ها بدانند تا بتوان ضمن زنده نگه داشتن آداب و رسوم گردشگری را نیز در منطقه توسعه داد. در این میان برگزاری جشنواره هامین را می توان فرصتی مناسب برای معرفی خرمای مرغوب این شهرستان دانست چرا که از آیین های سنتی این منطقه محسوب می شود و کوچ عشایر به مناطق خرماخیز را به همراه دارد از طرفی می طلبد نگاه ها از محدوده منطقه ای تغییر یابد و فرهنگ هامین و معرفی خرمای منطقه به کشور و حتی دنیا در دستور کار قرار گیرد.

جشنواره های محلی؛ فرصتی برای توسعه گردشگری

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این باره می گوید: جشنواره ها رویدادهایی است که زمینه ای را فراهم می کند تا قسمتی از فرهنگ محلی برای گردشگران به نمایش درآید و در تقویم سالانه یک استان ثبت شود، این گونه برنامه ها توسط گردشگران و توراپراتورها نیز قابل پیگیری است به دلیل این که به واسطه آن می توانند ورود تورها و گردشگران را براساس جشنواره های محلی تنظیم کنند.

«کامبیز مشتاق گوهری» می افزاید: در دنیا جشنواره هایی وجود دارد که به واسطه آن تورهای گردشگری تعریف می شود، این برنامه ها از اروپا گرفته تا آمریکای جنوبی اجرا و موجب می شود تا تقویم گردشگری بین المللی با آن تنظیم شود که می توان در یک کشور یا استان رویدادهایی را تعریف کرد که در مقیاس گستره ملی و بین المللی شناخته شود و بر اساس ظرفیت ها و قابلیت هایی که فرهنگ محلی امکان نمایش آن را دارد در جامعه محلی فرصتی برای اخذ درآمدهای گردشگری، فروش محصولات و گفت و گو با جوامع دیگر فراهم کند.

به گفته وی امسال حدود 25 جشنواره محلی برای استان تعریف و از ابتدای سال پیگیری شده است و تا پایان سال 96 که سیستان و بلوچستان مقصد گردشگری ایرانیان نام گرفته ادامه خواهد داشت همچنین در تقویم سالانه به یک سنت گردشگری تبدیل می شود.وی تصریح می کند: هامین یا جشنواره برداشت خرما که ثبت ملی نیز شده است به عنوان برنامه ای محلی و معنوی هر سال برگزار می شود که امسال سال دوم اجرای آن است و سراوان به عنوان قطب خرمای سیستان و بلوچستان برای میزبانی از این برنامه تعیین شده است و این جشنواره فرصتی برای اجرای برنامه های مردم منطقه نیز محسوب می شود.

ناهوک و جالق؛ قطب تولید خرما

گوهری با بیان این که هامین به معنای فصل برداشت خرما در منطقه بلوچستان است و مردم این منطقه چند ماه را در نخلستان ها برای تولید خرمایی مرغوب می گذرانند ادامه می دهد: ناهوک و جالق سراوان از مناطقی است که قطب محصول خرما شناخته می شود البته سعی داریم این جشنواره را در روستاهای مختلف این شهرستان برگزار کنیم.

وی می گوید: جشنواره های محلی نمود و نمایش سنت ها، فرهنگ، غذاهای محلی و آداب و رسوم است و فرصت مغتنمی برای حضور جامعه محلی در همه ابعاد و همچنین گردشگران محسوب می شود و از طرفی همه سنت هایی که در جامعه وجود دارد در قالب آن به نمایش گذاشته می شود و تنوع فرهنگی و اقتصادی را به همراه دارد که فرصت هایی از این دست برای ارتباط جامعه محلی، مهمانان و مسافران باید فراهم و در قالب جشنواره برنامه ریزی کرد تا به یک سنت و جشنواره ای پایدار تبدیل شود به گونه ای که خود مردم هر سال پذیرای برگزاری آن شوند.

وی ادامه می دهد: گرده افشانی، آرایش نخل ها و برداشت محصول مراحلی است که از اسفند ماه آغاز می شود و تا شهریورماه ادامه دارد، طی این مدت کشاورز چندین بار مجبور به بالا رفتن از درخت خرما می شود. علاوه بر موضوعات خاص کشاورزی موضوع اجتماعی و فرهنگی در این آیین در منطقه بلوچستان وجود دارد که با توجه به سختی کار، همکاری، همدلی، مشارکت و تعاون مردم با یکدیگر را به نمایش می‌گذارد.

وی تصریح می کند: هامین را می توان با فصل برنج کاری و یا جشن گلاب در دیگر نقاط کشور مقایسه کرد این فرهنگ هم مانند دیگر جشن های سنتی که در کشور برگزار می شود با زندگی مردم عجین شده است و بسیاری از مردم بلوچستان خاطرات زیادی از فصل هامین دارند.

احیای سنت های قدیمی

به گفته وی معرفی آداب و رسوم و آیین های روستایی و زنده نگه داشتن سنت های قدیمی در افزایش تولید و اشتغال، افزایش شهرت استان، ایجاد روحیه نشاط و شادابی در میان کشاورزان و مردم منطقه و توجه به ظرفیت های فرهنگی، گردشگری و اقتصادی روستاها، مهاجرت معکوس، معرفی غذاهای محلی و سنتی و تولیدات روستا، معرفی پوشش های بومی، محلی و نیز معرفی ظرفیت ها، توانمندی ها و الگوهای موفق تولید و کارآفرینی در مناطق مختلف سیستان و بلوچستان از اهداف برگزاری این گونه برنامه هاست که در قالب جشنواره های پدیده های مکانی و زمانی برگزار می شود.

وی اظهار می کند: در برگزاری این جشنواره برای حضور مهمانان برنامه ریزی نمی شود اما اطلاعات لازم برای تورهای مختلف و مراکزی متولی توسعه گردشگری ارسال می شود تا گردشگرانی که علاقه مند به شرکت هستند در آن حضور پیدا کنند، در رابطه با جشم هامین تعدادی از تورهای محلی برای اعزام شهروندان استانی برنامه ریزی کردند و گردشگرانی به منطقه ناهوک سفر کردند اما هنوز خبری درباره ورود گردشگران ملی به دست ما نرسیده است.

وی ابراز امیدواری می کند: مردم از برنامه های محلی که در نقاط مختلف برگزار می شود استقبال کنند و با پرشور برگزار شدن آن و رسیدن قصه جذاب این جشنواره ها در کشور رغبتی ایجاد شود تا بسیاری از مردم برای سفر به سیستان وبلوچستان برنامه ریزی داشته باشند.

به گزارش خبرنگار ما دومین جشنواره هامین روز گذشته در ناهوک سراوان برگزار و در قالب برنامه هایی نظیر موسیقی محلی، برپایی نمایشگاه صنایع دستی، پخت و آموزش غذاها و شیرینیجات سنتی و اجرای بازی های بومی محلی اجرا شده است.