سه روز تا بلند ترین شب سال مانده است، با این حال مثل گذشته ها از هیاهوی بازار، شور و حال و خریدهای فراوان اقلام مختلف برای این شب خبری نیست. اگر به دورترها نرویم همین پارسال هم نشاط حاکم بر فضای استان و استقبال مردم از بلندترین شب سال را می توانستیم در بازار میوه، شیرینی و آجیل مشاهده کنیم اما امسال گرانی بسیاری از ملزومات شب یلدا، شور و حال چندانی برای مردم نگذاشته است از طرفی نمی خواهند سنت های قدیمی ایرانی این شب به فراموشی سپرده شود. کمتر کسی را می توان دید که خریدی در دستش باشد، خیلی ها فقط برای پرس و جو درباره قیمت ها به بازار می آیند و برخی هم ترجیح می دهند بعضی خوراکی ها را از سبد شب یلدا حذف کنند اما هستند کسانی که از چند روز قبل خریدهای شب یلدای خود را آغاز کرده اند که مبادا با گران تر شدن قیمت ها در ایام نزدیک به این شب مواجه شوند. به گفته برخی شهروندان و حتی فروشندگان، قدرت مالی مردم نسبت به گذشته کاهش یافته، چرا که قیمت اقلام مختلف افزایش چشمگیری پیدا کرده است. اگر چه در گذشته به دلیل سادگی و صمیمیت بیشتری که میان خانواده ها حاکم بود، رسوم سنتی با شور و اشتیاق برگزار می شد اما هر اندازه هم که خانواده ها بخواهند سادگی و قناعت را چاشنی شب یلدا کنند، قیمت های بالا، آن ها را به شگفت می آورد تا جایی که گاهی علاقه ای ندارند رسم دیرینه را اجرا کنند.
حذف آجیل از سبد یلدا
یکی از شهروندان که مشغول قیمت گرفتن است می گوید: اگر تا سال گذشته می توانستیم حداقل 0.5 کیلوگرم پسته را برای شب یلدا بخریم امسال به اندازه ای قیمت ها بالاست که با درآمد اندکمان حتی پسته نامرغوب هم نمی توانیم بخریم، برای همین تصمیم گرفتم امسال پسته و آجیل را از سبد شب یلدا حذف کنم، بسیاری از اطرافیانم نیز همین برنامه را دارند چون هزینه ها بالا رفته اما درآمدها تغییری نکرده است. «بختیاری» ادامه می دهد: میوه ها هم هر سال نزدیک به یلدا گران تر می شود، به همین دلیل مقداری میوه از قبل خرید کرده ام تا حداقل بتوانم این سنت دیرینه را حفظ کنم و به دلیل گران تر شدن قیمت ها سفره یلدایمان خالی نباشد. شهروند دیگری که چند انار در پلاستیکی دارد و آهسته آهسته قدم بر می دارد تا بتواند خریدهای دیگری هم داشته باشد، می گوید: با این قیمت های سرسام آور میوه و آجیل و حقوق اندک بازنشستگی نمی توان مهمانی یلدا را به خوبی برگزار کرد، برای همین از خرید آجیل منصرف شدم. «شیبانی» ادامه می دهد: فرزندانم همچون سال های گذشته، برنامه دارند شب یلدا دور هم باشیم اما مانده ام با این همه گرانی چه بخرم تا شرمنده آن ها نباشم و این رسم سنتی فراموش نشود!
قیمت های متفاوت
یکی دیگر از شهروندان که هنوز خریدش را انجام نداده است، می گوید: بازار شب یلدا وضعیت خوبی ندارد، آجیل که فوق العاده گران است و نمی توانیم حتی به خریدن آن فکر کنیم، قیمت هندوانه نیز بسیار بالاست، تصمیم گرفتم در منزل کیک و دیگر خوراکی های شب یلدا مثل ژله را تهیه کنم که متاسفانه مواد اولیه آن هم گران است، مانده ام با پولی که دارم تا چه اندازه می توانم خرید کنم. «ملاشاهی» می افزاید: دلمان خوش بود خانواده ها به مناسبت یلدا دور هم جمع می شوند اما آن قدر اقلام این شب گران شده و درآمدها پایین است که جرات نمی کنیم دور هم جمع شویم یا فقط باید به صرف چای اکتفا کنیم و به سفره یلدا فکر نکنیم. به گفته وی، این روزها دست و دلمان می لرزد چون قدرت خرید نداریم، قیمت آجیل به حدی بالاست که کمتر کسی توان خرید دارد، به نظر می رسد نظارت ها هم ضعیف است زیرا در کنار گرانی، اختلاف قیمت ها در مغازه های مختلف بسیار متفاوت است. شهروند دیگری که مشغول خرید تخمه است اظهار می کند: تصمیم گرفتم به جای آجیل و پسته حداقل 0.5 کیلوگرم تخمه آفتاب گردان بخرم تا شب یلدا ظرف آجیل خالی نباشد اما قیمت همین هم خیلی گران شده است، در گذشته با 10 هزار تومان می توانستم یک کیلوگرم از این نوع تخمه را بخرم اما امسال 0.5 کیلوگرم را 15 هزار تومان خریدم! «هاشمی» می افزاید: چند ساعتی است که در بازار گشت می زنم، هر مغازه داری یک قیمت برای آجیل ها اعلام می کند، بازار میوه نیز همین گونه است، گران و قیمت های متفاوت! کاش مسئولان حداقل در این روزها نظارت بیشتری داشته باشند و کالاهایی با نرخ مناسب تر توزیع کنند تا خیلی ها مجبور نباشند قید برگزاری مراسم شب یلدا را بزنند.
مراجعه به بازار با هدف قیمت گرفتن
زوجی میان سال در حال قدم زدن هستند به سراغ آن ها می روم، مرد خانواده می گوید: هنوز خرید نکردم، قیمت ها خیلی بالا و هزینه ها سرسام آور است، بازنشسته هستم و توان خرید ندارم، فقط من نیستم که با این قیمت ها امکان خرید برایم فراهم نیست، بلکه بسیاری از مردم فقط برای قیمت گرفتن به بازار مراجعه می کنند. «سرگزی» اضافه می کند: سال گذشته بهترین پسته را کیلویی 60 هزار تومان می خریدیم اما امسال قیمت هر کیلوگرم 200 هزار تومان شده است. دولت به فکر مردم باشد، هر خانواده چند فرزند دارد بنابراین به هر سختی سعی می کنیم شرمنده فرزندانمان نباشیم. یک فروشنده آجیل نیز می گوید: چند روز است که قیمت ها افزایش پیدا کرده، البته همه اجناس در بازار گران شده است.«ضمیری» می افزاید: قیمت ها به طور قطع بعد از شب یلدا کاهش پیدا می کند، در شرایط فعلی مردم هم در حدی که توان مالی دارند خرید می کنند. یک فروشنده میوه نیز می گوید: افزایش قیمت اجناس سبب شده است که فروش ما نیز کاهش پیدا کند، البته چند ماه است که اجناس، قیمت ثابتی ندارد، حتی قیمت امروز با روز گذشته متفاوت است. «پرویز» ادامه می دهد: صادرات سبب شده است که قیمت میوه افزایش پیدا کند، میوه در کشور زیاد است اما فروش آن به دیگر کشورها سبب افزایش قیمت هاست.
تفاوت جنس دلیل قیمت های متفاوت
معاون بازرسی و نظارت رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت در این باره به خبرنگار ما می گوید: از آن جا که نوع و کیفیت آجیل ها متفاوت است، نرخ گذاری ها نیز تفاوت دارد اما طی جلسه ای با روسای اتحادیه های اصناف مقرر شد کنترل ها افزایش یابد، فروشنده ها نیز موظف هستند از برچسب قیمت استفاده کنند، در غیر این صورت با آن ها برخورد جدی می شود. «محمد رفیع سلطان زاده» می افزاید: قیمت میوه ها نیز بستگی به درصد سود و نوع میوه دارد که در میدان میوه و تره بار و خرده فروشی ها متفاوت است، سود انواع میوه ها تفاوت دارد و بین 20 تا 30 درصد در نظر گرفته می شود. به گفته وی، با توجه به نزدیک شدن به شب یلدا از امروز نظارت ها به ویژه در بازار آجیل، شیرینی و میوه تشدید می شود و گشت های مشترک با هماهنگی دستگاه های مرتبط از جمله تعزیرات حکومتی، مجامع امور صنفی و اتحادیه های مربوط و بازرسان اصناف و بازرسان صنعت، معدن و تجارت انجام و در صورت مشاهده تخلف به طور جدی برخورد می شود.