گشت و گذاری با طعم پکوره

گروه جامعه- بوی تند پکوره از کوچه های این محله به مشام می رسد، غذای هندی محبوبی که در میان مردم سیستان و بلوچستان هم جای خود را باز کرده است.این غذا از گذشته های دور در خیابان کفعمی زاهدان طبخ می شود و به فروش می رسد، محله ای که جمعی از مردم هندوستان آن جا زندگی می کنند. خیابانی که به نام محله هندی ها مشهور است و با ورود به آن، هندی هایی با لباس های سنتی و بومی مشاهده می شوند وشاید بتوان آن را هندوستانی کوچک دانست.

این محله به نوعی در دل بازار زاهدان قرار گرفته است و مسیر پر رفت و آمدی به شمار می رود.

در ابتدای خیابان 20 متری، گودواره یا معبد هندی ها و در کنار آن کنسولگری هندوستان واقع است. چندین مغازه ساندویچ فروشی، مدرسه و آرایشگاه هم درمسیر دیده می شود که متعلق به هندی های ساکن آن جاست. نام مغازه های این محله هم با دیگر محله های زاهدان تفاوت دارد، برخی به نام مناطق یا شهرهای کشورشان نام گذاری شده و پوشش خاص ساکنان این منطقه نیز برای افراد به ویژه تازه واردها و مسافران جلب توجه می کند. به گفته برخی از ساکنان هندی، بعد از گذشت بیش از 90 سال از حضورشان در ایران و سیستان و بلوچستان هنوز هم پوشش آنان  تغییر نکرده و چون گذشته است.

مهاجرت

وارد مغازه خواربارفروشی یکی از ساکنان این محله قدیمی می شوم، قفسه های مغازه مملو از اجناس پاکستانی و ادویه هاست و داروهای گیاهی و هندی بیشتر خودنمایی می کند. اجناسی که تا نزدیک ورودی در چیده شده است و شلوغی این مغازه را بیشتر نمایان می کند. به گفته رهگذران ، صاحب مغازه خواربار فروشی از فرزندان نخستین هندی های ساکن آن جاست که به او «سردار» هم می گویند و کلاهی که بر سر دارد ظاهرش را از ساکنان زاهدان جدا می کند. با لهجه فارسی و هندی درباره مهاجرت اجداد خود به این منطقه می گوید: انگلیسی ها پدربزرگم را برای کار در راه آهن مرزی زاهدان آورده بودند، در آن زمان، زاهدان به دزداب شناخته می شد وپدربزرگم از نخستین ساکنان زاهدان به شمار می رفت. این نقطه از شهر بالاترین منطقه محسوب می شد، به همین دلیل اولین ساکنان زاهدان این خیابان را برای سکونت انتخاب کردند. گویا از همان روزها کلنگ احداث زاهدان در این منطقه به زمین خورده است.بافت بسیار قدیمی مغازه ها و خانه ها موید حرف های اوست. همان طور که در حال تمیز کردن شیشه ترشی است ادامه می دهد: بعد از آن زاهدان محل زندگی ما شد و در این شهر ماندگار شدیم. پسرم با یکی از دختران هندی ازدواج و برای ادامه زندگی به کشورمان مهاجرت کرد. دلم برای فرزند، عروس و نوه هایم تنگ شده، اما نمی توانم این جا را ترک کنم. اگرچه اصالتم هندی است اما از زمانی که چشم باز کردم در ایران زندگی کردم و خودم را متعلق به این سرزمین می دانم. خاطره چندانی از هندوستان ندارم چون همه زندگی و خاطراتم در ایران رقم خورده است. با یاد و خاطره خانواده اش، برای لحظاتی در خاطرات خود فرو می رود و گویا دیگر تمایلی برای ادامه گفت و گو ندارد. از او خداحافظی و مغازه را ترک می کنم.

محله ای با قدمت 90 ساله

گودواره هندی ها بنای اصلی این محله به شمار می رود و در ابتدای محله قرار دارد. یکی از ساکنان در این باره می گوید: در گذشته هندی های زیادی در این محله زندگی می کردند و در گودواره هم تا چند سال پیش اغلب مواقع باز بود، اما با کم شدن جمعیت ساکنان، این محل فقط برای برخی مراسم و عبادت باز می شود، با این وجود هر گاه گردشگری بخواهد از آن جا دیدن کند در را می گشاییم. به گفته وی، این گودواره بیش از 90 سال قدمت دارد و محل جشن و مراسم عزاداری هندی های ساکن زاهدان است که زنان و مردان در روزهای خاصی از سال برای نیایش مراجعه می کنند.یکی دیگر از ساکنان درباره مدرسه متعلق به هندی ها که در انتهای این محله واقع است، می گوید: چندسالی است که فرزندان ما برای درس خواندن به مدارس دیگر می روند و کمتر تمایلی برای درس خواندن در این مدرسه نشان می دهند، به طوری که حالا این مدرسه که از قدیمی ترین بناهای شهر به شمار می رود تعطیل است. مدت هاست که بیشتر هندی ‌های مقیم زاهدان به هندوستان مهاجرت کرده اند و فقط چند مغازه دار میان‌سال در این محله سکونت دارند. تعداد هندی هایی که در زاهدان مانده اند شاید کمتر از 50 نفر باشد.