نسخه تغذیه ای برای مبتلایان به ایدز
«اچ آی وی»، ویروسی نام آشنا و بیماری ترسناکی که حتی فکر کردن به آن سخت و دلهره آور است. بیماری که به سیستم بدنی آسیب می رساند و درمانی برای آن وجود ندارد اما می توان با تغذیه درست سرعت گسترش این ویروس را کاهش داد و برای مقابله با آن قوی تر بود. با توجه به این که از روز گذشته، هفته جهانی ایدز آغاز شده است، با یک کارشناس تغذیه درباره بایدها و نبایدهای تغذیه ای این بیماران گفت و گویی انجام شده است چرا که داشتن تغذیه مناسب با مشکلات و فشارهای فیزیکی که به دلیل وجود این ویروس برای بدن ایجاد می شود، مقابله می کند و سبب بالا بردن تاثیر داروها میشود.
ایدز آخرین مرحله اچ آی وی
کارشناس تغذیه مرکز بهداشت استان می گوید: «اچ آی وی» یک بیماری عفونی قابل کنترل است که اغلب آن را به نام ایدز می شناسند، در حالی که ایدز، آخرین مرحله این بیماری است و اگر فرد تحت مراقبت و درمان قرار گیرد می تواند هرگز اتفاق نیفتد. «مسعود فیرزوکوهی» با بیان این که بدن انسان دارای سیستمی است که در برابر هر بیماری، از جمله بیماری های عفونی از آن محافظت می کند، ادامه می دهد: یکی از مهم ترین اجزای سیستم ایمنی، سلول های کوچک سفید رنگی است که به آن گلبول سفید گفته می شود، گلبول های سفید در بافت ها، خون و ترشحات بدن وجود دارد و خارج از بدن در مدت کوتاهی از بین می رود. ویروس اچ آی وی نیز فقط در یک سلول زنده، قادر به ادامه حیات است که سلول مورد نیاز ویروس اچ آی وی، گلبول های سفید است. به گفته وی، ویروس اچ آی وی وقتی وارد گلبول سفید می شود، به تخریب و از بین بردن گلبول های سفید منجر نمی شود بلکه فقط از امکانات گلبول سفید برای بقا و تکثیر خود استفاده می کند و به این دلیل جایی را خراب نمی کند، علامتی هم ندارد. وی اظهار می کند: مرحله عفونت اچ آی وی، طولانی ترین مرحله بیماری است و در صورت مراقبت و درمان می تواند تا آخر عمر فرد به طول بینجامد، فرد همچنان علایمی از بیماری ندارد اما آنتی بادی ترشح می شود و می توان با آزمایش آنتی بادی را پیدا کرد اما در صورتی که فرد تحت مراقبت و درمان قرار نگیرد، علایم بیماری های عفونی و غیر عفونی دیگر ظاهر می شود، در این مرحله، شاهد علایم بیماری های متعددی هستیم و در عین حال با آزمایش می توانیم آنتی بادی را در خون فرد پیدا کنیم.
وی تصریح می کند: در اچ آی وی، داروها موجب تقویت سیستم ایمنی و کاهش تعداد ویروس در خون می شود بنابراین بیمار به مرحله ایدز وارد نمی شود و با مصرف منظم دارو، فرد می تواند طول عمر طبیعی داشته باشد. داروها به صورت رایگان در مراکز مشاوره بیماری های رفتاری در اختیار بیماران قرار می گیرد و همراه با داروها آزمایش ها و مراقبت هایی هم که لازم است، ارائه می شود.
اهمیت تغذیه در مبتلایان
این کارشناس با اشاره به اهمیت تغذیه مناسب برای بیماران مبتلا به اچ آی وی می گوید: برنامه تغذیه مناسب برای حفاظت از بدن در برابر بیماری ها و مقابله با عوامل عفونی و تسهیل روند بهبودی، ضروری است، نیاز های غذایی این بیماران تحت تاثیر عوامل مختلفی نظیر سن، تغییرات فیزیولوژیک، میزان فعالیت بدنی، مرحله بیماری، میزان سوخت و ساز و سطح ویروس خون است. به گفته وی، برای تامین انرژی اضافی مورد نیاز، باید وعده های اصلی به پنج تا شش وعده افزایش یابد و برای جلوگیری از تحلیل عضلات و بهبود شرایط، پروتئین در همه وعده ها وجود داشته باشد. وی با بیان این که رژیم غذایی بیمار باید چگالی بالایی داشته باشد، اضافه می کند: نان سبوس دار، نان جو، آب خالص و کافی (حدود دو لیتر یا هشت لیوان در روز )، روغن آفتابگردان، سویا، روغن زیتون و روغن بزرک به غذاهای کم کالری اضافه شود، غلات مثل نان و برنج، تخم مرغ، سیب زمینی و انواع کلم به ویژه کلم بروکلی، مواد شیرین و قندی مرکب برای افزایش انرژی مانند عسل، مربا، کیک، بیسکویت، کشمش و سیر به طور خاص تاکید می شود. وی ادامه می دهد: مصرف آلوئه ورا، جینسینگ، دم کرده 2گرم شیرین بیان، قارچ، آب خالص مشابه آب مقطر، مغز دانه ها، تخمه کدو و آفتابگردان، انواع آجیل، گردو، بادام زمینی، زیتون و آووکادو، گوشت قرمز لخت (محدود)، ماهی ساردین، ماهی تن برای تامین امگا سه، پروتئین، انواع حبوبات و اسفناج نیز توصیه می شود. در بیماران با نبود تحمل لاکتوز که قادر به تحمل شیر نیستند، از ماست یا شیر بدون لاکتوز استفاده شود.
محدودیت های غذایی
فیروزکوهی با اشاره به محدودیت های غذایی مبتلایان به این ویروس می افزاید: در افرادی که دچار برفک دهانی یا دیگر زخم های دهانی هستند باید مصرف شکر را محدود کرد، غذاهای حاوی چربی فراوان (بیش از 30 درصد انرژی مصرفی روزانه) ممکن است سبب اسهال و تشدید آن شود، به ویژه چربی های اشباع، از مصرف همزمان شیر با بعضی از آنتی بیوتیک ها و تتراسیکلین ها خودداری شود، قهوه و چای را نمی توان جایگزین آب کرد، تانن های موجود در چای ممکن است موجب کاهش آهن بدن شود و مصرف قهوه می تواند سبب کم آبی شود. الکل، کره و کلیه چربی های اشباع و غذاهای داغ مصرف نشود. وی می گوید: توصیه می شود این بیماران استراحت کافی داشته باشند، کاهش استرس و تنفس عمیق فراموش نشود، به توصیه WHO/FAO این بیماران باید روزانه 400 گرم از انواع میوه و سبزی ها استفاده کنند و رژیم غذایی حاوی فیبر غذایی کافی باشد. وی تصریح می کند: کاهش وزن که به تحلیل بدنی بسیار شدید منجر می شود، تحلیل پیش رونده عضلات و از دست دادن چربی زیر جلد که به پیری زودرس چهره منجر می شود، کاهش ایمنی بیمار که او را مستعد عفونت های مکرر می کند، تغییرات مو که به صورت ظریف شدن و ریزش مو آشکار می شود و اسهال و سوء جذب مواد غذایی از علایم سوء تغذیه در مبتلایان به HIV است که اغلب در مراحل پیشرفته بیماری دیده می شود.