یلدای دیگر رسید و آخرین برگ دفتر خزان هم بر زمین افتاد تا روزهای سال دوباره به بلندای خود نزدیک شود. یلدا که فرا می رسد نوید دور هم بودن را می دهد. رسم دیرینه ای که از ایرانیان باستان سینه به سینه منتقل شده است و ما هم به پاس این آیین نیکو یلدا را گرامی می داریم. یلدا شبی است به بلندای تاریخ کهن ایران باستان و نمادی از صله رحم می تواند باشد. نمادی که در آن پدربزرگ ها و مادربزرگ ها نقش زیادی دارند. ریش سفیدان و سپیدمویان میزبان می شوند و فرزندان و نوه ها را گرداگرد یکدیگر جمع می کنند. کدورت ها به فراموشی سپرده می شود و یلدا دلیلی می شود برای یک رنگی دوباره خویشاوندان. گرد هم می آیند و شب چله را گرامی می دارند و به یک دقیقه بیشتر با هم بودن می بالند. در سیستان و بلوچستان هم مانند دیگر نقاط کشور یلدا رنگ تازه ای بر روابط و زندگی مردمان این سرزمین می زند. سیستان از گذشته های دور سرزمین باستانی شاهنامه بوده است و شاهنامه خوانی در این خطه به ویژه در شب یلدا از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بلوچستان هم با موسیقی بکر و به یاد ماندنی یلدا را در کنار بزرگان پاس می دارد.
صله رحم ویژگی متمایز یلدا
یکی از هم استانی ها در این باره به خبرنگار ما می گوید: در شب یلدا صله رحم بیشتر از همیشه مورد توجه قرار می گیرد. کوچک ترها در خانه بزرگ فامیل گرد هم می آیند و با خوراکی ها و میوه های یلدایی اولین شب زمستان را در گرمای خانه کنار هم طی می کنند و کدروت های اعضای خانه با حضور بزرگترها رفع می شود. وی ادامه می دهد: هندوانه، انار، خرمالو و انواع مرکبات میوه های شاخص شب یلداست که هر یک ویژگی های مفیدی برای جسم دارد و در این شب میزبانان تلاش می کنند تا میوه های یلدایی را در خانه خود فراهم کنند و هنگام حضور مهمانان از آن ها با میوه های یلدایی پذیرایی شود.یکی دیگر از هم استانی ها می گوید: خواندن شعرهای محلی، حافظ خوانی و شاهنامه خوانی از ارکان جدانشدنی شب یلداست. تفال به دیوان خواجه حافظ شیرازی از گذشته های دور در شب یلدا مرسوم بوده است و ما هم که در منزل پدر و مادر خود حضور می یابیم، تفالی می زنیم و در حضور دیگران غزل زیبایی می خوانیم و آن را تعبیر می کنیم.وی اظهار می کند: پدرم که از گذشته به شاهنامه علاقه دارد شب های یلدا یکی از داستان های شاهنامه را انتخاب می کند و برایمان می خواند و از این طریق کوچک ترها با اسطوره های شعر و ادب پارسی آشنا می شوند و فرهنگ شاهنامه خوانی به نسل های بعد منتقل می شود.
شاهنامه خوانی در سیستان
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به خبرنگار ما می گوید: شب یلدا که آغاز زمستان است در سیستان و بلوچستان با شب چله شناخته می شود و همچون دیگر نقاط ایران فرهنگ ها، آداب و رسومی دارد. در سیستان «چله کوچک» و «چله بزرگ» نام گذاری می شود که از اول زمستان تا 10 بهمن را چله بزرگ و از ده تا آخر بهمن چله کوچک است.«مجتبی میرحسینی» می افزاید: در سیستان و بلوچستان نیز شب یلدا آداب و رسوم خود را دارد که می توان با حفظ آداب و رسوم موجب جلب توجه بیشتر گردشگران شد. یلدا به معنای زایش و زادروز است. یلدا زایش دوباره خورشید است و با همان مفاهیم در حوزه فرهنگ کاربرد ویژه دارد. روزهای پاییز کوتاه است و شب ها بلند تا این که یلدا طولانی ترین شب سال است. پس از یلدا شب ها کوتاه می شود و روزها طولانی.وی ادامه می دهد: در گذشته های سیستان و بلوچستان شغل مردم بیشتر کشاورزی بود و در دوران باستان کشاورزها به زایش آفتاب و روزهای طولانی توجه بیشتری داشتند، به همین دلیل شب یلدا را جشن می گرفتند. زیرا از آن شب به بعد روزها طولانی می شد و شادی کشاورزها را به همراه داشت.وی تصریح می کند: در منطقه سیستان از میوه های مختلف برای شب یلدا استفاده می شود. هندوانه یکی از میوه های شاخص است. بزرگان فامیل آسوکه یا همان قصه های محلی و داستان های شاهنامه در شب یلدا نقل می کردند و بودن در کنار هم را جشن می گرفتند. در خانواده های مختلف نقل آسوکه، خوردنی های مختلف و شیرینی های متفاوت، میوه ها و ... در این شب استفاده می شود. اعضای فامیل بیشتر شب بیدار هستند و دید و بازدید و صله رحم در یلدا شاخص است.
موسیقی محلی و جشن در بلوچستان
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بیان می کند: یلدا در بلوچستان با اجرای موسیقی محلی و جشن همراه است. در شمال و جنوب استان آیین شب یلدا در فرهنگ مردم گره خورده است. مردم بلوچستان هم یلدا را بازگشت گرما و روشنی به زندگی بعد از شب چله می دانند که به همین دلیل باور خاصی به این شب دارند. میرحسینی اظهار می کند: حافظ خوانی هم قسمت دیگری از فرهنگ شب یلدا در سیستان و بلوچستان است. واژه پیران نماد کهنسالی هستند و موی سپید آن ها و بودن در میان فامیل نشانه خرد و تدبیر است. تفاوت آداب و رسوم یلدا در سیستان و بلوچستان بیشتر در پذیرایی با میوه ها و غذاهای سنتی خاص با تکیه بر کشاورزی این منطقه است.وی بیان می کند: برای برپایی جسن یلدا در سیستان و بلوچستان از گذشته های دور شوق زیادی وجود داشت و این شور و شوق نسل به نسل منتقل شده است. اکنون هم مردم جنوب استان با تکیه بر خرما و شیرینی های خرمایی و مردم شمال استان با تهیه کلوچه های محلی یلدا را گرامی می دارند.