یادداشت
تعداد بازدید : 10
دستیابی به اقتصاد پایدار
نویسنده : غزاله جهانگیر مقدم- کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی داخلی دانشگاه المهدی مهر اصفهان
در مبحث توسعه اقتصادی، سه ُبعد را باید در نظر گرفت: ابتدا بعد و جهتی است که در آن به اهداف اقتصادی صرف پرداخته می شود که به آن ‹‹ رشد اقتصادی›› می گوییم.دوم بُعدی که در آن به نوعی به اقتصادهای رفاهی پرداخته شده و به مباحثی چون توزیع عادلانه درآمدها، اشتغال ، کمک هزینه ها و سایر برابری ها توجه می شود و بُعد سوم که چند سالی است برای توسعه اقتصادی به آن پرداخته شده و دقیقا هم ارتباط مستقیمی با آن دارد، مبحث محیط زیست است.
امروزه، نمی توان به اقتصادی پایدار دست یافت مگر آن که آن روش اقتصادی؛ مبتنی بر استفاده درست از منابع پایدار انرژی و حفظ محیط زیست باشد. شاید، بتوان گفت، چالش فکری ‹‹تفکر سبزها ›› که از سال1960در کشورهای صنعتی دنیا شکل گرفت و عده ای به منظور نجات محیط زیست با این طرز تفکر که ما از رشد اقتصادی به دنبال چه اهدافی هستیم؟ و آیا جز برای رفاه آسایش خود و دیگران در تلاش می باشیم؟ آغاز و بنیاد نهاده شد.
این افراد به این نتیجه رسیدند که اگر قرار است رسیدن به پیشرفت ها و به کارگیری نو آوری ها، ما را از سلامت و تندرستی دور کرده و موجب به وجود آمدن خسارت های سنگین و غیر قابل جبران شوند؛ این رفاه اقتصادی برای بشریت فاقد ارزش است. بشر همواره معتقد بود خداوند؛ کل نظام هستی را برای آسایش انسان و در جهت خدمت به او آفریده است و اسارت انسان در چنگال زندگی ماشینی و گام برداشتن به سوی نابودی حیات بر روی کره زمین با حقیقت خلقت؛ مغایرت دارد.
آلودگی های زیست محیطی حاصل از دود کارخانه ها و احتراق ماشین های صنعتی واتومبیل ها، انتشار گازهای گلخانه ای و گرم تر شدن دمای کره زمین و وارد آمدن آسیب های جدی به لایه ‹‹اوزون›› به عنوان محافظ کره زمین در مقابل تشعشعات مخرب خورشید و کهکشان راه شیری و همچنین ‹‹شوک بزرگ نفتی ›› که در سال 1973به دنیا وارد و به افزایش قیمت نفت به سه، تا چهار برابر منجر شد و نکته مهم دیگر تغییر ادبیات و گفتمان اقتصادی در دهه هفتاد میلادی که بر توسعه پایدار تاکید داشت بخشی از مهم ترین دلایل آغاز انقلاب سبز در جهان شد.
سوال مهم و حیاتی که امروزه ذهن بشر را به خود مشغول داشته این است که سهم فعلی ما در تولید انرژی های تجدیدپذیر چه قدر است؟ و دیگر آن که به چه مقدار از انرژی های تجدیدناپذیر استفاده می کنیم؟ ممکن است بسیاری از ما بر این باور باشیم که بر بستر بسیار گسترده ای از منابع نفت و گاز زندگی می کنیم و تا سالیان متمادی می توانیم هر مقدار که اراده کنیم از آن ها و بدون حد و اندازه، بهره برداری کنیم.طبق نظریه کارشناسان حدود 157 میلیارد بشکه نفت و حدود 7/33 تریلیون متر مکعب گاز در کشور عزیزمان وجود دارد که ایران را به رتبه نخست منابع گازی جهان ارتقا داده است. توافقنامه پاریس در تاریخ 12 دسامبر (21 آذر) سال 2015 با شرکت 196 کشور و در چارچوب کنوانسیون تغییر اقلیم سازمان ملل متحد مصوب شد که هدف بلند مدت آن این است که دمای کره زمین تا پایان قرن به جای دو درجه، به 5/1 درجه سانتی گراد افزایش یابد.
دانشمندان محیط زیست، پیشتر پیش بینی کرده بودند که اگر کشورهای صنعتی تولید گازهای گلخانه ای را که مهمترین محصول صنایع و علت اصلی گرم شدن زمین است کاهش ندهند دمای کره زمین تا پایان قرن، 2 درجه گرمتر خواهد شد که به نابودی ذخایر یخ در قطبین، ایجاد سیلاب ها و تغییرات آب و هوایی شدید، توفان های مرگبار و حوادث زیست محیطی بسیاری منجر خواهد شد که سرانجام آن، مهاجرت میلیون ها نفر از مناطق ناامن به مناطق امن جهان از نظر زیست محیطی است که این موضوع مشکلات زیاد اجتماعی، اقتصادی و حتی جنگ های احتمالی را بر کشورها تحمیل خواهد کرد. در راستای تولیدات اقتصادی و توسعه صادرات باید به این نکته هم توجه داشته باشیم که در حال حاضر کشورهای زیادی در جهان بر اساس قوانین و مقرراتی که وضع کرده اند، خریدار کالا، محصولات و تولیدات دارای نشان ‹‹زیست محیطی›› و ‹‹اکو لیبلینگ ›› یعنی شاخص میزان آلایندگی محیط زیست هستند.
متاسفانه، امروزه کشور ما در میان کشورهای آلاینده و تولید کننده دی اکسید در جایگاه و رتبه دهم جهانی قرار دارد و در مقابل، رتبه 105 را در میان 180 کشور در شاخص عملکرد زیست محیطی به خود اختصاص داده است که از هر دو جنبه جای نگرانی دارد. این در حالی است که در همه کشورهای توسعه یافته تلاش و کوشش بر آن است که رو به سمت انرژی های پاک بیاورند و محیط زیست خودشان را پاکیزه تر کنند .
درکشور ما هم مانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه؛ به موضوع انرژی های تجدید پذیر توجه و در این راستا سرمایه گذاری هایی نیز انجام شده است. از جمله نیوزیلند؛ در این زمینه آمادگی خود را اعلام داشته تا در حوزه انرژی ‹‹زمین گرمایی›› یا ‹‹ژئو ترمال ››در منطقه سبلان با ایران وارد همکاری شود.کشورهایی مانند نروژ، چین و کره جنوبی هم برای کمک به جمهوری اسلامی ایران و انتقال تکنولوژی در راستای انرژی های پاک و تجدید پذیر اعلام آمادگی خود را اعلام کرده اند که امیدواریم این اتفاقات خوب هر چه زودتر در کشورمان جامه عمل بپوشد.
باید به این نکته هم توجه داشت که همواره مباحث تحقیقات توسعه ای باید زودتر انجام شود و در این خصوص هم لازمه ایجاد ((انقلاب سبز)) آن است که بتوانیم درست (سایت یابی ) و مکان یابی کنیم یعنی با شناخت پتانسیل های موجود در انرژی های پاک مانند آب، باد، خورشید، سوخت گیاهی، انرژی هسته ای و انرژی گرمایی زمین و سایر انرژی های تجدیدپذیر و این که امکان بهره برداری از هر یک از این انرژی ها در کدام منطقه از کشور وجود دارد از هدر رفت زمان و سرمایه گذاری ها، جلوگیری کرده و هر چه زودتر به مقصد نهایی برسیم. کشور عزیزمان با داشتن حداقل 300 روز آفتابی و وزش باد با سرعت کافی و داشتن مناطقی با خصوصیت ((زمین گرمایی )) پتانسیل بهره برداری از انرژی پاک را کاملا داراست؛ اما بد نیست بدانید سهم ما از انرژی پاک، تنها 2 درصد است.
مردم ایران زمین همواره در طول تاریخ چند هزار ساله خود با داشتن تمدن و سابقه فرهنگی درخشان، نشان داده اند که در زندگی بشری و رخدادهای مهم آن تاثیر گذار بوده اند. اینک و در این برهه مهم و حساس نیز با عزم و تعامل ملی می توانیم، با به کارگیری اقدامات لازم و ضروری و تبدیل امکانات بالقوه و تکنولوژی روز دنیا بر این مشکل بزرگ انسان معاصر هم فائق آییم و سربلند باشیم.