دورهمی های شبکه های اجتماعی
خطری که سلامت خانواده ها را هدف گرفته است
ارباب افضلی- اولین بار بود که به یک گروه دوستانه دعوت می شدم. با کلی اصرار و خواهش توانستم خانواده ام را راضی کنم تا برایم یک گوشی تلفن همراه بخرند. آن ها پذیرفتند. از دوستانم شنیده بودم که چه شبکه های اجتماعی را روی گوشی خود نصب کرده اند و همیشه من هم در حسرت بودم که بتوانم در این شبکه ها و گروه ها همراه دوستانم عضویت داشته باشم.روزی که گوشی را خریدم شروع به نصب کردن نرم افزارها و شبکه های اجتماعی مختلف کردم همکلاسی ام مینا پیشنهاد داد تا در یکی از گروه های مجازی عضو شوم. گروهی که متشکل از دختران و پسران دهه هشتاد در زاهدان است. برایم خیلی جالب و هیجان انگیز بود که می توانم با این همه افراد هم سن و سال خودم به این راحتی ارتباط برقرار کنم. مینا درباره این گروه برایم توضیح داد که هر ماه یک بار یک دورهمی توسط اعضای گروه برگزار می شود و هر کس که می تواند در آن شرکت می کند و خیلی خوش می گذرد. چند روز بعد از عضویت من در گروه برنامه ریزی برای دورهمی بعدی شروع و قرار شد بعد از تعطیلی مدارس رأس ساعت12:30 همه بچه ها در یکی از پارک های شهر دورهم جمع شوند. مینا که خودش عضو همیشگی این دورهمی ها بود به من پیشنهاد داد تا شرکت کنم. اما من تا به حال بدون خانواده ام جایی نرفته بودم ضمن این که می دانستم اگر هم بخواهم به این جمع بپیوندم با مخالفت خانواده ام روبه رو می شوم و محال است اجازه دهند به این دورهمی بروم. سه روز مانده بود به قرار که مینا تمام تلاشش را برای تغییر دادن نظرم انجام داد. با تعریف های مینا هم دلم می خواست در این جمع شرکت کنم و از طرفی از مخالفت خانواده ام می ترسیدم تا این که متوجه شدم مینا هم به خانواده اش در این باره حرفی نمی زند و گفت من به مادرم می گویم آن روز باید برای کلاس فوق برنامه درسی در مدرسه بمانیم. بعد از آن هم به خانه می روم و آب از آب تکان نمی خورد. دفعات قبل هم مینا از همین ترفند استفاده کرده بود. بالاخره راضی شدم تا من هم همین بهانه را برای نرفتن به خانه به مادر و پدرم بگویم. این کار را کردم و با کلی ترس و دلهره آن روز به پارکی که محل قرار بود رفتیم. جالب بود که از آن جمعیت 500 نفره تقربیا 20 نفر آن روز سر قرار حاضر شدند که اکثر آن ها پسر بودند. از رابطه صمیمی مینا با پسرهای گروه تعجب کردم. او با آن ها دست داد و با آن ها عکس می گرفت. مدام هم مرا سرزنش می کرد که چرا حرف نمی زنی و یک گوشه نشسته ای. همان جا یکی از پسرهای گروه را به من معرفی کرد و گفت پسر خوبی است اگر می خواهی کاری کنم تا با تو دوست شود! همه دوست اجتماعی دارند چرا تو نداشته باشی؟! این حرف ها و رفتارهای اعضای گروه برایم عجیب بود از طرفی هنوز دلهره داشتم اگر خانواده ام متوجه شوند که من به آن ها دروغ گفته ام و الان اینجا هستم چه می شود. با اصرار از مینا خواستم زودتر به مدرسه برگردیم چون به سرویس مدرسه ام گفته بودم ساعت 13:30 آنجا باشد و عجیب تر از همه اینکه موقع خداحافظی یکی از پسرها گفت هفته بعد همه منزل ما دعوت هستید! مینا نیز دعوتش را پذیرفت و خیلی سریع به سمت مدرسه رفتیم. وقتی دوان دوان خود را به آنجا رساندیم، مادرم را در مدرسه دیدم که با نگرانی قدم می زند و راننده سرویس هم منتظر بود و....
آسیب های روابط دختر و پسر در فضای مجازی
دبیر جمعیت بانوان فرهیخته استان در باره روابط دختران و پسران نوجوان در فضای مجازی به خبرنگار ما می گوید: زندگی کنونی افراد جامعه با ابزار علم و فناوری آمیخته شده است، به نوعی که در لحظه های آن تأثیر هر چند کوچک را بر افکار و روحیات و دانسته های کاربران، جامعه و در نهایت عموم مردم به همراه دارد. فضای مجازی به عنوان بزرگترین محل فعالیت انسان ها بعد از فضای حقیقی، دنیای جدیدی را در اختیار افراد قرار داده است. دنیایی که در خود هیچ یک از محدودیت های فضای واقعی را ندارد و کاربران آن می توانند تنها با داشتن یک گوشی تلفن همراه این دنیا را در اختیار خود داشته باشند.«فاطمه انصاریان» ادامه می دهد: در کشور ما نیز این فضا به خوبی جای خود را در میان جوانان باز کرده است به نوعی که کاربران استفاده کننده از فضای مجازی گوی سبقت را از رقیبان خود در مراحلی ربوده و رتبه نخست را در بعضی از فعالیتها در این فضا به خود اختصاص دادهاند. در این میان فضای مجازی به عنوان زبانی رایج در میان گروههای سنی جامعه، به ویژه قشر نوجوان شناخته میشود. در کنار محاسنی که این ابزار فراگیر در تسریع و تسهیل زندگی کنونی ایجاد کرده، آسیبهایی را نیز در خود جمع کرده است، که از آن جمله میتوان به ارتباط بی مقدمه و بدون حفظ هنجارهای حاکم بر جامعه دو جنس نوجوان و جوانِ دختر و پسر در فضای مجازی اشاره کرد.
وی خاطر نشان می کند: این آسیب که در دوره حاضر با سرعتی روزافزون، مرزهای عفاف و حیای اجتماعی را نشانه گرفته و قبح این موضوع را درهم می شکند، به تهدیدی جدی برای فرهنگ حاکم بر جامعه ما، در براندازی حجاب و حائل ارزشیِ میانِ مرد و زن تبدیل شده است. رفتارهای غلط و استفاده نادرست و به دور از فرهنگ اسلامی بعضی از کاربران در این فضا و ناآگاهی نسبت به اینکه قابلیتها و امتیازهایی که فضای مجازی میتواند در جهت پیشبرد اهداف علمی، فرهنگی و حتی مذهبی داشته باشد، این محیط را ابزاری برای سرگرم کردن و گذراندن عمر جوانان و نوجوان ما به بطالت تبدیل کرده است. ارتباط بی حد و مرز جنس مخالف به طوری که برخی کاربران عکسهای خود را به نامحرمان عرضه میکنند و ساعتها وقت خود را با چت کردن بدون هدف با دیگران میگذرانند و بسیاری از مسائل دیگر، اتفاقاتی است که هر روز به علت نداشتن فرهنگ استفاده صحیح از فضای مجازی در کشور ما رخ میدهد و بدتر آن که این روابط با همان کیفیت به فضای واقعی سرایت پیدا کرده است. انصاریان می گوید: برخی خانواده ها با مطلع شدن از این ارتباط، اصولا شروع به نصیحت و سرزنش و تلاش می کنند که ارتباط نوجوان شان را قطع کنند. نتیجه اینکه شاید موفق شوند که فرزندشان را از ادامه ارتباط منصرف کنند ولی مشکل اینجاست که احتمالا نوجوان در تجربه های بعدی ترجیح می دهد که خانواده را در جریان این اتفاق ها قرار ندهد.
وقتی والدین از رابطه نوجوان شان با جنس مخالف آگاه شدند، باید ارتباط خود را با فرزند حفظ کنند. باید به گونه ای با نوجوان تعامل کنند که خانواده مهمترین منبع ارتباطی برای او باشد. در واقع خانواده ای در تربیت فرزندش موفق شده است که فرزند نوجوانش اگر رابطه ای برقرار کرد یا تمایلی به فردی داشت، آن را ابتدا با والدین یا حداقل یکی از والدین در میان بگذارد. نوجوان زمانی می تواند این کار را انجام دهد و خانواده را در جریان بگذارد که مطمئن باشد واکنش خانواده نسبت به این ماجرا وحشتناک نخواهد بود. مثلا اگر نوجوان متوجه باشد که با فهمیدن خانواده، دوره پر تنشی شروع خواهد شد، سرکوب می شود، مورد خشونت قرار می گیرد یا سرزنش ها و اضطراب های جدیدی برایش شروع خواهند شد، ترجیح می دهد اساسا قید اطلاع رسانی به خانواده را بزند. چنین نوجوانی مستعد آسیب در روابط عاطفی است و به واسطه اینکه پشتوانه تجربی و حمایتی و آموزشی ندارد، احتمالا دچار مشکلات در رابطه یا حتی سوءاستفاده خواهد بود.
اشتباهات نوجوانان ریشه در ناآگاهی والدین
وی عنوان می کند: در گفتمان های دینی که در مدارس دخترانه برگزار می شود و شخصا در این جلسات حاضر می شوم وقتی درباره آسیب های برقراری ارتباط با نامحرم با دختران نوجوان صحبت می کنیم اکثر آن ها از این موضوع که ارتباط با نامحرم گناه است اظهار بی اطلاعی می کنند چرا که در خانواده آن ها این موضوع آموزش داده نشده است. همچنین به دلیل شرم بی دلیلی که در بسیاری از خانواده ها برای گفتن مسایل جنسی وجود دارد، اکثر والدین هیچ گونه اطلاعاتی در این زمینه به فرزندان خود نمی دهند و متاسفانه نوجوانان اولین اطلاعات را از زبان هم سن و سالان خود می شنوند. در صورتی که اولین اطلاعات مهمترین اطلاعات محسوب می شود و ماندگاری زیادی در ذهن نوجوان خواهد داشت. اگر آموزش های خانواده وجود نداشته باشد اطلاعات نادرست هم سن و سالان جایگزین آن می شود و همین موضوع آسیب های بسیار دیگری را برای نوجوانان در پی خواهد داشت که ارتباط بدون حد مرز و ناآگاهانه با جنس مخالف مهمترین این آسیب هاست.وی با اشاره به رواج اصطلاح دوست اجتماعی در میان نوجوانان می گوید: این اصطلاح تنها سرپوشی برای انجام اشتباه است. چرا که اعتقاد بر این است در دوستی اجتماعی نگاه انسان به انسان بدون در نظر گرفتن زن یا مرد بودن افراد مطرح است. اما آنچه در واقعیت مشاهده می شود اولویت نگاه جنسی در برقراری اینگونه روابط است که ریشه در نیازهای ارضا نشده نوجوانان دارد.مسئول امور بانوان سازمان تبلیغات اسلامی ادامه می دهد: بی توجهی والدین به فرزندان از جمله دلایل دیگری است که تمایل فرزندان به ارتباط با افراد بیگانه را باعث می شود. نوجوانان دختر در این سن نیاز زیادی به توجه و شنیدن تعریف و تمجید از زبان دیگران دارند که پدر و مادر باید این نقش را ایفا کنند اما متاسفانه اکثر والدین از موضوع آگاه نیستند و با بی توجهی به نیازهای دختران آن ها را به سمت افراد بیگانه سوق می دهند.
به همین دلیل از آنجایی که دختران احساساتی هستند و پدران منطقی، توصیه می شود تا احساسات دختران در پناه منطق پدر مورد توجه قرار گیرد به طوری که پدر مدام از زیبایی دخترش تعریف کند. به دختران اجازه دهند در خانه آرایش کنند و لباس های زیبا بپوشند و همیشه نیز آن ها را تحسین کنند تا اینگونه دختران نیازی به تعریف و تمجیدهای بیرون از خانه نداشته باشند و در کنار منطق پدر بتوانند رفتار صحیح را از غلط تشخیص دهند. از طرفی چون پسران منطقی تر هستند و مادران منبع احساسات، پیشنهاد می شود در این سن مادران توجه زیادی به پسران خود داشته باشند و با ابراز محبت نیاز به محبت آن ها را جبران کنند. تلفیق منطق پسرانه در کنار احساسات مادرانه می تواند جلوی بسیاری از اشتباهات پسران نوجوان را بگیرد.